Çocuk Felci (Poliomyelit)5 min read

Çocuk felci geçmiş tarihten günümüze kadar dünyada birçok ülkede görülüp salgın sonucu birçok çocuğun sakat kalmasına veya hayatına mâl olmasına sebep olmuş bir hastalıktır. Günümüze kadar hastalığın kesin tedavisine ulaşılamasa da 1954 yılında John SALK, çocuk felci aşısını (Polio aşısı, IPV) bulmasıyla hastalığın önlenmesi için çok büyük bir adım atılmasını sağlamıştır. Ardından 1957 yılında Sabin aşının damlacık formunu (TOPV) geliştirmiştir. Günümüzde bu aşılar sayesinde çocuk felci hastalığının görülme riski çok büyük oranda dünya çapında azalmıştır.

Çocuk Felci nedir?

Çocuk felci olarak adlandırılan Polimiyelit hastalığı Polio virüsünün sebep olduğu viral bir enfeksiyondur.3 ila 5 yaşın altındaki çocuklarda görülür. Polio virüs 1,2ve3 olmak üzere üç farklı tipi olan çocuk felci virüsü, bağırsaklarda çoğalarak, vücudun diğer bölgelerine yayılır ve hafif, nezle benzeri bulgularla başlar. Omurilik olarak var olan merkez sinir sistemini tahrip ederek vücut fonksiyonlarının çalışmasını bozabilir. Bu tahribat kalıcı olur. Sinir hücrelerinin yerini yeni hücreler alamadığı için, etkilenen kaslar çalışamaz ve hastalık hayat boyu sürecek felçlere neden olur. Beyindeki sinir hücrelerinin tahribatı sonucunda solunum yetmezliği ve ölüme neden olabilir.

Nasıl bulaşır?

Hastalığın etkeni Polio virüsü kanalizasyonlarda 3 ay boyunca canlı kalabilir. Hijyen koşullarının bozuk olduğu bölgelerde virüs eller ve ağız yoluyla çocuktan çocuğa bulaşır. Bağırsaklarda çoğalan virüs, dışkıyla etrafa saçılır ve enfekte kişinin başkalarına da virüs bulaştırmasına neden olur. Hasta kişiyle aynı evde kalan çocuklara yayılma oranı %100, erişkinlere bulaşma oranı %90’ın üzerindedir          

Belirtileri nelerdir?

Bağırsaktaki virüsler kan dolaşımına geçerler ve halsizlik, kusma, ense sertliği, ateş ve baş ağrısı gibi şikâyetlere neden olurlar. Hastalık bazen belirti göstermeye bilir ama aktif bir şekilde etrafa bulaşır. Virüslerin enfekte ettiği yere göre semptomlar değişkenlik gösterebilir. En sık gözlenen form Spinal Polio denen türdür ki, bunda virüsler omuriliği tahrip  ederler ve özellikle bacaklarda, bazen de tüm vücutta ve solunum kaslarında güçsüzlük ve kalıcı felce neden olurlar. Virüsün beyine geçmesi halinde Bulbar Polio ve Polio Ansefaliti gelişir. Bu durum genelde nefes durması, tüm vücut felci ve hatta ölümle sonuçlanabilir.

Hastalığı geçirmiş yaşamını sürdüren kişilerde, 15-40 yıl sonra Post-polio Sendromu denen ve felce varan ciddi kas güçsüzlüğü, kas ağrıları ile karakterize yeni bir alevlenme ortaya çıkabilir.

Tanı nasıl konulur?

Tanı akut bir hastadan alınan numune de (genellikle dışkı) virüsün belirlenmesi ile yapılır. Hastalığın ilk 3 – 10 gün boyunca alınan boğaz numunelerin de virüs belirlenebilir. Virüs nadiren kan veya beyin-omurilik sıvısında belirlenir.

Hastalığın Tedavisi var mıdır?

Hastalığın tedavisi günümüze kadar maalesef bulunamamıştır. Sinir tahribatı gerçekleşmiş hastalarda günümüzde yeni sinir hücrelerinin üretilmesi mümkün olmadığından, felç hastalığı kalıcı kalmaktadır. Bu konu üzerinde bilim dünyası ciddi uğraşılar göstermektedir.  Yalnız hastalığın görülmesi aşılar sayesinde ciddi bir şekilde önlemiştir.

Aşının Önemi

Çocuk felci hastalığı, geçmiş tarihten günümüze kadar ciddi salgınlara sebep olmuş ve birçok çocuğun sakat kalmasına, hatta ölümüne sebep olmuştur. Bu hastalığın önüne aşılar ile geçilmiş ve günümüzde görülme riski ciddi bir şekilde azalmıştır.

Maalesef Türkiye de çevre komşu ülkelerde yaşanan olaylar dolayısı ile çocuk felci salgını riski mevcuttur. Ülkemiz bu salgına karşı bütün önlemleri almış, bütün sağlık birimleri ile aşılama gerçekleştirmektedir.

Çocuklara hangi dönemde aşı yapılmalı?

Sağlık bakanlığının aşı takviminde yer alan çocuk felci aşısı (OPA) 6. Ayın sonu ve 18. Ayın sonunda çocuklara uygulanmaktadır. Bu aşı sayesinde vücudun hastalığa direnç geliştirmesi sağlanır.

Yolcular için Risk var mıdır?

Vahşi poliovirüsünün yayılması, tüm endüstrileşmiş ülkelerde ve gelişmekte olan ülkelerinde pek çoğunda durmuştur. Ancak özellikle ılıman iklim kuşağındaki gelişmekte olan ülkelerde önemli bir halk sağlığı problemidir. Ilıman iklimlerde polio virüs enfeksiyonu yaz aylarında artar. Polio virüsü çok büyük bir hızla yayılan bir virüstür.

Hastalığın tamamen ortadan kalktığı tescillenene dek, yakalanma riski vardır ve hastalığın mevcut olduğu ülkelere giden yolcular aşı ile korunmalıdırlar. Enfekte olan yolcular olası hastalık taşıyıcılarıdır ve hastalığın dünya çapında silinmeye başladığı bu günlerde poliomiyelitten arınmış bölgelere virüsün tekrar girmesini sağlayabilirler. Afrika ve Asya’nın belirli bölümlerine gidecek yolcular için çocuk felci hastalığı riski olabilir.

Hangi durumlarda aşı olunmalı?

Çocukken aşılandıkları için genelde gerek olmaz, fakat şu durumda aşı yapılmalıdır:

  • Polio’nun çok sık görüldüğü yerlere yolculuk edenler,
  • Polio virüsü ile uğraşan laboratuvar çalışanları,
  • Polio hastalığı olan çocukları tedavi eden sağlık personeli.

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir